راهکارهای بهینه سازی مصرف انرژی در ساختمان : فرصتهاي صرفه­ جويي انرژي بصورت کلي به چند بخش تقسيم مي­شود.

راهکارهاي فرهنگي و مديريتي در زمره راهکارهاي بي­ هزينه و يا کم هزينه طبقه ­بندي مي­شود.

اين راهکارها در اغلب موارد نقش موثري در کاهش مصرف انرژي ايفا مي­ نمايند.

دسته ديگري از راهکارها، راهکارهاي فني بي­ هزينه و يا کم هزينه مي­باشند.

اين نوع راهکارها مستلزم اقدامي فني و يا نسبتا فني بوده و کمي از اقدامات روزمره فراتر است.

اما اين نوع اقدامات و راهکارها نيز هزينه زيادي ندارند و معمولا به شرايط بهره ­برداري برمي­ گردند.

دسته آخر راهکارهاي فني با هزينه متوسط و يا زياد مي­ باشد.

اين نوع راهکارها گرچه معمولا در بهينه سازي مصرف انرژي بسيار تاثيرگذارند، اما مستلزم هزينه مي­ باشند

و لذا معمولا انجام محاسبات اقتصادي در اجراي آنها نقش موثري دارد.

در ادامه به معرفي راهکارها در اين سه دسته پرداخته خواهد شد.

راهکارهای فرهنگی و مدیریتی

از راهکارهاي فرهنگي و مديريتي مي­توان به موارد زير اشاره نمود.

• فرد مشخصي به عنوان مسئول بهينه سازي مصرف انرژي در ساختمان تعيين گردد. اين فرد به پردازش مداوم هزينه­هاي انرژي ساختمان مي­پردازد و به امر بهينه سازي در ساختمان مورد نظر تمرکز مي بخشد، البته لازم است که اين شخص توسط مديران سازمان مورد حمايت قرار گيرد.
• آگاه سازي در مورد اهميت صرفه جويي در مصرف انرژي براي تمامي پرسنل انجام پذيرد. اين کار مي­تواند از طريق بروشورهاي فني، جلسات مداوم، نشريات داخلي، پوستر و تابلوهاي اعلانات انجام گيرد.
• داير کردن نظام پيشنهادات براي ايده هاي صرفه جويي توسط تشويق پرسنل به ارائه پيشنهادات به منظور کاهش مصرف و هزينه انرژي که به ايده هاي ارزنده اي منجر مي شود، همچنين با برگزاري جلسات بحث و تبادل نظر با پيشنهاد دهندگان، اين مسئله پر رنگ تر خواهد شد.
• تشويق پرسنل به خاموش کردن لامپ ها در زمان ترک اتاق و به طور کلي افزايش آگاهسازي در مورد انرژي تلف شده مي تواند صرفه جويي قابل توجهي را به دنبال داشته باشد.
• اختصاص بخشي از فوايد حاصل از صرفه جويي انرژي به برنامه هاي آتي بهينه سازي انرژي نقش موثري در استمرار بهينه سازي مصرف انرژي ايفا خواهد نمود.
• ايجاد انگيزه در کارکنان جهت مشارکت در اجراي برنامه ها به اين ترتيب که کارکنان احساس کنند از اجراي راهکارهاي بدون هزينه خودشان نيز منتفع مي شوند. به عنوان مثال برنامه تشويق در سازمان اجرا شود.
• آموزش افراد کليدي و کارشناسان سازمان در زمينه بهينه سازي مصرف انرژي نيز از اقدامات مهم در کاهش مصرف انرژي مي­باشد.

راهکارهای فني بدون هزينه يا کم هزينه

• دريچه ورود هوا که براي سرمايش و تهويه هوا در فصل تابستان به کار مي روند، قبل از شروع فصل سرما به طور مطلوبي مسدود شود.
• اغلب براي تعديل وضعيت هوا، پنجره ها يا درب ها را باز مي­کنند، در حاليکه باز نگهداشتن درب ها و پنجره ها باعث افزايش بار برودتي و حرارتي ساختمان مي گردد. عمليات کنترل وضعيت هوا را بايد بوسيله تنظيم دستگاههاي کنترل سيستم گرمايش و سرمايش انجام داد.
• مکانهايي مثل راهروها، يا فضاهايي که در آنها سطح بالايي از فعاليت فيزيکي وجود دارد، نياز کمتري به گرمايش دارند. دستگاههاي موجود در اين فضاها به خصوص راهروها بهتر است خاموش گردد.
• نشتي شير موجب تلف شدن آب سرد يا گرم مي شود و اگر در اسرع وقت اصلاح نشود تلاشهاي صرفه جويي را کمرنگ جلوه مي دهد. بنابراين پيشنهاد مي شود شيرهاي آب دائما کنترل شده و بر روي گزارشات نشتي سريعا اقدام شود.
• دماي آب گرم مصرفي ساختمان تنظيم گردد. برخي از مؤسسات آب گرم مصرفي را بيش از حد گرم مي کنند. هر 1 درجه کاهش دماي آب داغ، 5 % صرفه جويي انرژي را به دنبال خواهد داشت.
• وقتي که کليدهاي متعددي در کنار هم وظيفه روشن کردن لامپ هاي مختلف را بعهده دارند ، پيدا کردن کليد صحيح کار آساني نخواهد بود و ممکن است فرد از خاموش کردن آن منصرف شود. با برچسب زدن نام محل نصب لامپ در کنار کليد، به سادگي مي توان اين مسئله را حل نمود.
• قاب ها و چراغهاي کثيف بازده نوري لامپ ها را به  شدت کاهش  مي دهند و باعث  مي­شوند تا مجبور به استفاده از لامپ بيشتري شويم. افزايش استفاده از لامپ­ها علاوه بر مصرف انرژي الکتريکي بيشتر منجر به افزايش بار برودتي در تابستان نيز مي­گردد.
• پوسيدگي و آسيب ديدگي نوارهاي دور درب يخچال و فريزر هزينه سرمايش را با ورود هواي گرم به داخل يخچال و نشت هواي سرد به بيرون افزايش مي دهد. براي کنترل بسته شدن کامل درب يخچال از ورق نازک (مانند اسکناس) استفاده کنيد و آنرا لاي درب يخچال قرار دهيد. اگر پس از بسته شدن درب به راحتي بيرون کشيده شود، درز درب از بين رفته است و بايستي تعويض شود.
• صرفه جويي انرژي از راه هزينه بهره برداري کمتر، مهمتر از اختصاص هزينه کم در خريد تجهيزات است، بنابراين درنظر گرفتن موضوع صرفه جويي انرژي براي خريد تجهيزات جديد بسيار حائز اهميت است.
• يکي از موثر ترين اقدامات بهينه سازي مصرف انرژي، حفظ و نگهداري صحيح از تأسيسات است که در زمره کم هزينه ترين اقدامات نيز به شمار مي آيد. در بسياري از ساختمان ها از طريق بهره برداري صحيح از تأسيسات و سرويس و نگهداري مناسب مي توان تا حدود 30% در مصرف انرژي صرفه جويي نمود.
• جهت دستيابي به ساختماني پر بازده، تدوين دستورالعمل حفظ و نگهداري تأسيسات از ضروريات اصلي به شمار مي آيد. اين نوع دستورالعمل نه تنها شامل موارد عمومي است، بلکه دستورالعمل دستگاههاي فني که قاعدتا هنگام فروش عرضه مي شوند را نيز در برمي گيرد. بزرگي و يا کوچکي ساختمان و کاربري آن، نياز به نوع دستورالعمل را مشخص مي نمايد. ترسيم دياگرام هاي ساده دما و جريان هوا وسيله اي مناسب براي تشخيص عملکرد سيستم مي باشد.
• توصيه به همکاران در جهت خاموش نمودن تجهيزات اداري در زمان عدم استفاده، چراکه بيشتر تجهيزات مقدار زيادي انرژي را حتي در وضعيت عدم کارکرد مصرف مي کنند. اين مقدار مي تواند تا10% بار کامل مجموعه را نيز شامل شود. براي رفع اين مشکل پيشنهاد مي شود: هزينه برقي که دستگاهها در وضعيت عدم کارکرد مصرف مي کنند محاسبه و به همکاران اعلام همچنين روالي براي خاموش کردن منظم دستگاهها در زمانهاي استراحت و ناهار، جلسات ، … فراهم شود.
• نور خورشيد منبعي رايگان و بي پايان است. چشمان ما بيشترين کيفيت و تفکيک رنگ ها را در زير نور خورشيد دارا مي باشد. با توجه به اينکه در بسياري موارد، وضعيت مکان و يا طراحي سيستم روشنايي به گونه اي است که در روز نيز نياز به استفاده از تمام يا بخشي از روشنايي الکتريکي است، مي­توان با طراحي‌ها و تدابير مناسب، تمام يا بخشي از روشنايي مورد نياز در روز را، از روشنايي طبيعي تامين نمود. در بسياري از موارد در ابتداي روز همه يا قسمتي از لامپ هايي که مورد نياز نيستند، مانند لامپ هاي نزديک پنجره روشن مي­شوند و تا پايان روز روشن باقي مي مانند. مي توان با تغييراتي در سيستم روشنايي و جدا نمودن مدار روشن و خاموش لامپ هاي نزديک پنجره، از روشن کردن آنها در روز خودداري نمود. امروزه با پيشرفت سيستم هاي کنترلي و ميکروپروسسوري مي توان سطوح روشنايي نقاط مختلف را در زمان هاي مختلف به ميزان دلخواه کنترل و تامين نمود.

 

راهکارهای بهینه سازی مصرف انرژی

معمولا ميز هايي که در بخش مرکزي و يا در بخش هاي دورتر از کنار پنجره قرار دارند، نور کافي دريافت نخواهند کرد.

لذا بايد چيدمان ميزها و وسايل اتاق را به گونه اي طراحي کرد که حتي الامکان به پنجره ها نزديکتر باشند.

البته رو به پنجره ها نبايد قرار گرفت، بلکه بهترين حالت ، ايجاد زاويه نود درجه با پنجره است.

همچنين نور پنجره ها نبايد به صفحات مانيتور رايانه بتابد، چون موجب بازتابش خواهد شد.

تجهيزات کنترل جديد بطور خودکار ميزان نور چراغها را کم و زياد مي کنند تا شدت نور مناسب حاصل شود.

از جمله اين تجهيزات مي توان به بالاست هاي ديجيتالي هوشمند براي لامپ هاي فلورسنت اشاره کرد

که مي توانند با افزايش سهم نور خورشيد در اتاق، ميزان نور لامپ را از طريق کنترل توان ورودي کاهش دهند.

در بخشهاي بعد پتانسيل استفاده از اين نوع تجهيزات مورد بررسي قرار مي گيرد.

• حداکثر دماي توصيه شده براي گرمايش در فصل زمستان 20 درجه سانتيگراد است و به ازاي هر يک درجه افزايش دما تقريباً 5% به هزينه گرمايش فضا افزوده مي شود. براي اين کار توصيه مي شود دماي اتاق‌ها در گزارشات و جلسات بهينه سازي، مورد بحث و بررسي قرار گيرد.
• در تابستان بررسي گردد به غير از حالت هاي خاص، دماي سيستم تهويه مطبوع در سرمايش سردتر از 28 درجه سانتيگراد نباشد.
• تنظيم مشعل نيز يکي از راه­هاي مهم بهينه­سازي مصرف انرژي به شمار مي­­آيد. در شرايط بهره­برداري معمولا نسبت هوا به سوخت بيشتر از مقدار مورد نياز بوده که اين امر در کاهش راندمان بويلرها و تجهيزات احتراقي تاثير بسزايي دارد.

راهکارهای فني با هزينه متوسط يا پر هزينه

• بازديد دوره ­اي از برج­ خنک کن به منظور صحت عملکرد آن در افزايش ضريب عملکرد چيلر نقش بسزايي دارد. معمولا به مرور زمان، نازلهاي برج خنک کن و همچنين مسيرهاي پاشش آب دچار مشکل شده و اين موضوع ظرفيت برج خنک­کن را کاهش مي­دهد که اين موضوع بر عملکرد چيلر نقش مستقيمي دارد.
• نصب سيستم کنترل هوشمند (BMS) نيز در کاهش مصرف انرژي نقش مهمي دارد. سيستم­هاي BMS معمولا يا در شرايطي که طرح بسيار پيچيده باشد يا از سيستم HVAC استفاده شود، مورد استفاده قرار مي­گيرد يا در شرايطي که از ديدگاه اقتصادي به صرفه باشد.

برای مشاهده وبسایت “شرکت مهندسی آراد بهینه انرژی” و اطلاع از زمینه فعالیت شرکت، اینجا کلیک نمایید.